برآورد نیروی لازم برای برداشت و تعیین میزان تلفات و انتقال خاک به همراه فرم‪های مختلف ریشه چغندرقند

میزان انرژی لازم جهت کَندن ریشه چغندرقند از مزرعه و مقدار خاک انتقالی همراه ریشه در توده‌ها و یا رقم‪های چغندرقند با ریشه‪هایی به فرم صاف (گرد یا مخروطی) در مقایسه با فرم‌ معمولی دارای شیار طولی، از نظر کمی گزارش نشده است. در این تحقیق فرم‌های مختلف ریشه اعم‌ از فرم گرد و مخروطی بدون شیار (صاف)، مخروطی کشیده و شیاردار در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری کرج به صورت آزمایش کرت‌های یک‪بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. کرت‌های اصلی به مقادیر مختلف رطوبت خاک در زمان برداشت و کرت‌های فرعی به هفت توده با فرم‌های مختلف ریشه شامل سه توده گرد و صاف، دو توده مخروطی و صاف و دو رقم تجاری (مخروطی و شیاردار) اختصاص یافت. در سال 1381، به‌علت بارندگی‌های مداوم در زمان برداشت، فقط یک سطح رطوبتی (پس‌از تخلیه 40 درصد رطوبت وزنی در خاک) و در سال 1382 دو سطح رطوبتی خاک (حد ظرفیت زراعی و پس‌از تخلیه 40 درصد رطوبت قابل‪استفاده خاک) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد درصد شکستگی ریشه‌ها در فرم‌های مختلف گرد، مخروطی بدون‌شیار و مخروطی شیار‌دار به ترتیب معادل هشت، 10 و 13 درصد بود. درصد شکستگی ریشه‌ها در زمان برداشت در فرم گرد و کشیده بدون شیار به ترتیب 38 و 23 درصد کم‌تر از ریشه‪هایی با فرم مخروطی شیاردار (ریشه معمولی) شد. مقدار نیروی لازم جهت بیرون کشیدن ریشه‌های گرد و کشیده بدون شیار به ترتیب حدود 59 و 52 درصد کم‌تر از فرم شاهد (ریشه‌های معمولی شیاردار) بود. عملکرد ریشه و شکر سفید توده‪های گرد و مخروطی بدون شیار از نظر آماری مشابه توده‌ها و رقم‪های معمولی بودند. اما اثر صافی سطح ریشه بر کاهش تلفات ریشه‌ها و انتقال خاک همراه ریشه در هنگام برداشت و پایین بودن انرژی لازم جهت کَندن ریشه از زمین، از مواردی بود که برتری فرم‌‌های کشیده بدون‌شیار را نسبت به فرم‌های معمولی نشان داد.